متأسفانه در دنیای امروزی مواجهه با صحبت‌ها و نظرات نژادپرستانه و جنسیت‌زده هنوز هم در برخی جوامع و فضاها رایج است. این نوع صحبت‌ها و نظرات می‌توانند به‌شدت آسیب‌زننده باشند و اعتماد به نفس افراد را خدشه‌دار می‌کند و به تشدید تفاوت‌ها و تبعیض‌های اجتماعی منجر می‌شوند. بنابراین آموزش حساسیت نسبت به این نوع صحبت‌ها و نظرات ضروری است تا بتوانیم فضاهایی را برای همه افراد، بدون تبعیض و تمایز، فراهم کنیم. بر این اساس، در بحثی دیگر از آموزش‌های مربوط به ارتقای مهارت های اجتماعی کودکان، در این مقاله به بررسی آموزش حساسیت نسبت به صحبت‌های نژادپرستانه و نتایج آن می‌پردازیم.
آموزش حساسیت نسبت به صحبت‌های نژادپرستانه و جنسیت‌زده به‌معنای پرداختن به ملاحظه و درک افرادی است که به دلیل نژاد، جنسیت، تمدن، ملیت یا هویت جنسی خاصی، دچار تبعیض و تمایز می‌شوند. این آموزش به ما کمک می‌کند تا بهترین راه‌حل‌ها را برای پاسخ به صحبت‌های نژادپرستانه و جنسیت‌زده بیابیم و فضایی را برای گفت‌وگو و تعامل سازنده با همه افراد فراهم کنیم.
آموزش تفاوت‌های قومی و نژادی به کودک
آموزش تفاوت‌های قومی و نژادی به کودکان کمک می‌کند تا بهتر بفهمند که همه افراد متفاوت هستند و به آن‌ها احترام بگذارند. در ادامه، چند راهنمایی برای آموزش تفاوت‌های قومی و نژادی به کودکان آورده شده است.
- بحث درباره تفاوت‌ها
- معرفی قومیت و نژاد به‌عنوان یکی از ویژگی‌های انسانی
- توجه به تفاوت‌ها
- توجه به شباهت‌ها
- تجربه فرهنگی
با کودکان درباره تفاوت‌های قومی و نژادی صادقانه و با مثال‌های ساده صحبت کنید. می‌توانید از کتاب‌ها، داستان‌ها یا تصاویر استفاده کنید تا بتوانید بهتر توضیح دهید.
چالش‌های آموزش تفاوت نژادی در جامعه تک‌نژادی
آموزش تفاوت‌های نژادی در یک جامعه تک‌نژادی می‌تواند با چالش‌هایی مواجه شود که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- عدم آشنایی با تفاوت‌ها
- مقاومت در برابر تغییر
- وجود موانع ساختاری
- ترس از تحریک و ناخوشایندی
- تهمت و توهین
سیستم‌ها و ساختارهای اجتماعی ممکن است بر اساس تبعیض نژادی ساخته شده باشند و آموزش تفاوت‌های نژادی با مقاومت و موانع گوناگونی مواجه شود. در چنین شرایطی، لازم است تغییرات سیستمی و سیاست‌های برابری فراهم شود تا آموزش تفاوت‌های نژادی بتواند اثر مثبتی داشته باشد.
آموزش مصداق جملات نژادپرستانه و توهین‌آمیز
آموزش مصداق‌های جملات نژادپرستانه و توهین‌آمیز می‌تواند به کودکان کمک کند تا اینگونه جملات را شناسایی کنند و درک کنند که آن‌ها به‌هیچ‌عنوان قابل‌قبول نیستند. در ادامه، چند راهنمایی برای آموزش مصداق‌های نژادپرستانه و توهین‌آمیز به کودکان آورده شده است.
- شناسایی مصداق‌ها
- توضیح اثرات منفی
- تقویت قدرت واژگان مثبت
- نقش‌بازی و شبیه‌سازی
- تسهیل بحث‌ها
- نمونه‌های مثبت
- رفع ابهامات و پرسش‌ها
- الگوی قرارگیری
با توجه به اهمیت و حساسیت این موضوع، همچنین توصیه می‌شود که به‌عنوان بزرگسالان، در صورت نیاز، به منابع آموزشی معتبر مراجعه کنید تا بتوانید بهترین روش‌ها و راهکارها را برای آموزش تفاوت‌های نژادی به کودکان خود انتخاب کنید.
نقش همسالان در استفاده از ادبیات توهین‌آمیز قومی و نژادی نسبت به یکدیگر
نقش همسالان در استفاده از ادبیات توهین‌آمیز قومی و نژادی نسبت به یکدیگر می‌تواند یک عامل مهم در شکل‌گیری نگرش‌ها و رفتارهای نژادپرستانه باشد. همسالان می‌توانند به‌عنوان دوستان و همنوعان، تأثیر قابل توجهی در شکل‌گیری نگرش‌ها و رفتارهای یکدیگر داشته باشند. در زیر به برخی نکات مهم در این زمینه اشاره می‌کنیم.
- تأثیر محیط: همسالان معمولاً در یک محیط مشابه به هم زندگی می‌کنند و از نظر سنی و فرهنگی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. این ارتباطات می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در شکل‌گیری نگرش‌ها و رفتارهایشان داشته باشد. اگر در محیطی باشند که توجه کافی به آموزش و ترویج احترام به تفاوت‌های نژادی و فرهنگی صورت نگیرد، احتمال استفاده از ادبیات توهین‌آمیز بین همسالان افزایش خواهد یافت.
- تأثیر رسانه‌ها: رسانه‌ها نقش مهمی در شکل‌گیری نگرش‌ها و رفتارها دارند، و همسالان نیز تحت‌تأثیر مستقیم و غیرمستقیم رسانه‌ها قرار دارند. در صورتی که رسانه‌ها ادبیات توهین‌آمیز قومی و نژادی را ترویج دهند، همسالان ممکن است این الگوها را به عنوان الگوی خود در نظر بگیرند و در رفتار خود تکرار کنند.
- تأثیر تمرکز بر تفاوت‌ها: همسالان ممکن است در تلاش برای ابراز خود و تشکیل هویت، به تفاوت‌های قومی و نژادی توجه بیش از حدی داشته باشند. این تمرکز بر تفاوت‌ها می‌تواند به شکل‌گیری نگرش‌های نژادپرستانه و استفاده از ادبیات توهین‌آمیز منجر شود.
- اثرگذاری همسالان بر یکدیگر: همسالان اغلب در فرآیند تأثیرگذاری بر یکدیگر قرار دارند. در صورتی که یک همسال ادبیات توهین‌آمیز قومی و نژادی را به کار ببرد و دیگران این رفتار را تقلید کنند، این الگوها در گروه تقویت خواهد شد و احتمال استفاده بیشتر از ادبیات توهین‌آمیز بین همسالان افزایش می‌یابد.
در کل، همسالان می‌توانند با تأثیرگذاری بر یکدیگر در محیط‌هایی که ترویج احترام به تفاوت‌های نژادی و فرهنگی نیست، نقش مهمی در استفاده از ادبیات توهین‌آمیز قومی و نژادی نسبت به یکدیگر داشته باشند. بنابراین، آموزش و تربیت متقابل بر احترام به تفاوت‌ها و آشنایی با ادبیات سازنده و توانمندساز برای کاهش این نوع رفتارها بسیار اهمیت دارد.
گفت‌وگو با کودکی که در معرض ادبیات نژادپرستانه قرار گرفته
با کودکی که در معرض ادبیات نژادپرستانه قرار گرفته، نیاز به برقراری یک گفت‌وگو صادقانه و حمایت‌کننده دارید. در زیر چند نکته را برای این گفت‌وگو با شما به اشتراک می‌گذاریم.
- ایجاد فضای امن
- گوش‌دادن به او
- توضیح در مورد نژادپرستی
- تشویق به ابراز احساسات
- آموزش تفکر بحرانی
- تقویت هویت مثبت
- نشان دادن نمونه‌های الهام‌بخش
- همکاری با مدرسه و خانواده
با کودکی که در معرض ادبیات نژادپرستانه قرار گرفته، مهم است که به او نشان دهید که شما در کنار او هستید و از وجود این نوع رفتارها ناراحت هستید. با ایجاد فضای امن برای گفت‌وگو، می‌توانید به او کمک کنید تا بهتر با این موضوع مقابله کند و به‌تدریج اطلاعات و ابزارهای لازم را برای مقابله با نژادپرستی بیاموزد.
آموزش مصداق‌های جملات جنسیت‌زده به کودکان (در جمع مختلط)
آموزش مصداق‌های جملات جنسیت‌زده به کودکان در جمع مختلط می‌تواند در فهم و تشخیص این نوع بیانات نادرست به آن‌ها کمک کند. در ادامه، چند نکته برای آموزش مصداق‌های جملات جنسیت‌زده به کودکان را بیان می‌کنیم.
- توضیح مفهوم: برای شروع، به کودکان توضیح دهید که چه معنایی دارد که یک جمله یا بیانیه جنسیت‌زده باشد. توضیح‌دادن به آن‌ها درباره تبعیض جنسیتی و چگونگی شناسایی آن می‌تواند اولین قدم در آموزش باشد.
- مثال‌ها و تمرین‌ها: با استفاده از مثال‌های مختلف، مصداق‌های جنسیت‌زده را برای کودکان توضیح دهید. می‌توانید به آن‌ها جملاتی را نشان دهید و بپرسید که آیا این جمله باعث تبعیض جنسیتی می‌شود یا نه و همچنین، تمریناتی مانند پیدا کردن و اصلاح جملات جنسیت‌زده نیز برای تقویت آگاهی آن‌ها مفید است.
- نمونه‌های الگو: نمونه‌های الگویی از جملات بیان‌کننده تساوی جنسیتی و احترام به تفاوت‌ها را به کودکان نشان دهید. به آن‌ها بگویید که این نمونه‌ها نشان می‌دهند چگونه می‌توانند جملاتی را صحیح و بدون تبعیض جنسیتی بیان کنند.
- تشویق به سوال پرسیدن: تشویق کودکان به پرسیدن سوالات مربوط به جنسیت و نقش‌های جنسیتی مختلف می‌تواند آن‌ها را به فکر کردن و تحقیق در این زمینه ترغیب کند. پاسخ به سوالات آن‌ها و تبادل دیدگاه‌های مختلف می‌تواند آگاهی‌شان را نسبت به تساوی جنسیتی افزایش دهد.
- اثربخشی نقش‌آفرینی: نشان‌دادن نقش‌آفرینانی که جنسیت را در زمینه‌های مختلف نقش‌آفرینی می‌کنند، به کودکان ایده‌هایی می‌دهد که هیچ کاری به دلیل جنسیت آن‌ها محدود نیست. با نشان‌دادن موفقیت‌های زنان و مردان در حوزه‌های مختلف، می‌توانید در کودکان این چشم‌انداز را تقویت کنید که همه افراد قادر به دستیابی به آن‌ها هستند.
- نقد سازنده: به کودکان بیاموزید که نقد سازنده و تشخیص مصداق‌های جنسیت‌زده مهم است. آن‌ها باید بتوانند بفهمند که چگونه یک بیانیه می‌تواند منجر به تبعیض جنسیتی شود و چگونه می‌توانند آن را بهبود ببخشند.
- تبلیغ تساوی جنسیتی: تاکید کنید که تساوی جنسیتی حق همه افراد است و باید همه زنان و مردان فرصت برابر احترام و دسترسی به منابع و موقعیت‌های مختلف داشته باشند.
مهمترین نکته در آموزش مصداق‌های جنسیت‌زده به کودکان، ایجاد فضای باز و امن برای بحث و پرسش است. آن‌ها باید احساس کنند که می‌توانند درباره مسائل جنسیتی به‌راحتی صحبت و سوالات خود را مطرح کنند.
بایدها و نبایدهای دخالت والدین و مربیان در مواجهه با ادبیات جنسیت‌زده توسط کودکان
در مواجهه با ادبیات جنسیت‌زده توسط کودکان، والدین و مربیان باید به مسائل زیر توجه کنند:
بایدها:
- ایجاد دیدگاه باز و بی‌طرف: والدین و مربیان باید در مواجهه با ادبیات جنسیت‌زده، دیدگاه باز و بی‌طرفی داشته باشند. آن‌ها باید کودکان را تشویق کنند تا نظرات خود را بیان کنند و درباره مسائلی که مطرح می‌شود، سوال بپرسند.
- تشویق به بحث سازنده: والدین و مربیان باید کودکان را تشویق کنند تا بحث سازنده درباره مسائل جنسیتی داشته باشند. آن‌ها باید بتوانند نظرات خود را با احترام به دیگران بیان کنند و به نظرات دیگران گوش کنند.
- ایجاد فضای امن: والدین و مربیان باید فضایی امن و با احترام برای کودکان ایجاد کنند. آن‌ها باید به کودکان اعلام کنند که همیشه می‌توانند به آن‌ها اعتماد کنند و در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی، به آن‌ها بگویند.
- آموزش مهارت‌های ارزش‌گذاری: والدین و مربیان باید به کودکان آموزش دهند که ارزش‌گذاری به همه افراد، بدون توجه به جنسیت، امری ضروری است. آن‌ها باید یاد بگیرند که مهم نیست که فردی مرد یا زن است، بلکه از نظر قدرت‌ها، استعدادها و موانع مواجهه شده، با هم تفاوت داریم.
نبایدها:
- عدم توجه و عبور از موضوع: نباید موضوع جنسیتی را نادیده گرفته و از بحث و گفتگو درباره آن عبور کرد. این موضوع مهم است و والدین و مربیان باید آن را به طور صادق و با توجه به سطح توانایی کودکان مطرح کنند.
- ترس از بحث: نباید به دلیل ترس از بحث درباره جنسیت، از پاسخ دادن به سوالات کودکان خودداری کرد. باید با صبر و توجه به نیازهای کودکان، پاسخ‌های مناسب و قابل فهمی به آن‌ها ارائه داد.
- ارسال پیام‌های منفی: نباید پیام‌های منفی درباره جنسیت به کودکان منتقل شود. والدین و مربیان باید از استفاده از اصطلاحات تحقیرآمیز یا تبعیض‌آمیز درباره جنسیت خودداری کنند و به جای آن، ارزش‌گذاری به تنوع جنسیتی و احترام به همه افراد را ترویج دهند.
- نادیده‌گرفتن مسائل مربوط به جنسیت: نباید مسائل مرتبط با جنسیت را نادیده بگیریم و فرض کنیم که کودکان هیچ نیازی در این زمینه ندارند. باید به آن‌ها اطلاعات مناسب و منابع معتبری درباره جنسیت و ادبیات جنسیتی ارائه دهیم تا بتوانند درک صحیحی داشته باشند و با آن‌ها برخورد کنند.
در کل، در مواجهه با ادبیات جنسیت‌زده توسط کودکان، والدین و مربیان باید به ایجاد فضای امن، تشویق به بحث سازنده، ایجاد دیدگاه باز و بی‌طرفی و آموزش مهارت‌های ارزش‌گذاری تمرکز کنند. همچنین، نباید مسائل مرتبط با جنسیت را نادیده گرفته و پیام‌های منفی درباره جنسیت به کودکان منتقل کنند.
نقش جامعه و نهادهای اجتماعی دیگر در مبارزه با ادبیات جنسیت‌زده
نقش جامعه و نهادهای اجتماعی در مبارزه با ادبیات جنسیت‌زده بسیار حائز اهمیت است. این نهادها می‌توانند به شکل‌های مختلف در جامعه برای آگاهی‌بخشی، ترویج برابری جنسیتی و مبارزه با ادبیات جنسیت‌زده نقش برعهده بگیرند. در زیر برخی از نهادهای اجتماعی مهم در این زمینه را بررسی می‌کنیم.
- آموزش عمومی
- رسانه‌ها
- سازمان‌های غیرانتفاعی و فعالان حقوق بشر
- خانواده و جوامع محلی
- قوانین وسیاست‌ها
- سازمان‌های بین‌المللی
به‌طورکلی، ترکیب تلاش‌های این نهادها و تعامل بین آن‌ها می‌تواند در مبارزه با ادبیات جنسیت‌زده و ایجاد جامعه‌ای برابر و بدون تبعیض تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد.
گفت‌وگو با کودکی که در معرض ادبیات جنسیت‌زده قرار گرفته
در گفت‌وگو با یک کودک که در معرض ادبیات جنسیت‌زده قرار گرفته و به عبارت دیگر بخشی از مهارت رعایت ادب و آداب اجتماعی ذر کودکان را به شکل درست رعایت نمی‌کند، باید بسیار حساس و محترمانه رفتار کنید. در ادامه، چند نکته مهم را برای شما بیان می‌کنیم.
- شناخت محتوا: قبل از هر چیز، سعی کنید متوجه شوید که کودک در مورد چه نوع ادبیات جنسیت‌زده‌‌ای صحبت می‌کند. برای این منظور، با استفاده از سوالات باز و غیرمستقیم، کودک را به ابراز احساسات و نگرانی‌هایش تشویق کنید.
- گوش‌دادن فعال: با دقت به کودک گوش دهید و او را تشویق کنید تا درباره تجربه‌ها و احساساتش صحبت کند. نشان دهید که شما به او اهمیت می‌دهید و درک می‌کنید که این مسئله برای او مهم است.
- استفاده از زبان مناسب: در ارتباط با موضوعات جنسیت‌زده، از زبانی مناسب و قابل‌درک برای سن کودک استفاده کنید. توضیح مفاهیم به شیوه‌ای که برای کودک قابل‌فهم باشد، بسیار مهم است.
- تأیید احساسات: به کودک بگویید که احساساتش قابل درک است و او حق دارد به آن‌ها اعتماد کند. تشویق کنید تا در مورد نگرانی‌ها، سوالات یا تعارضاتش صحبت کند.
- اطمینان‌دادن: به کودک بگویید که او در امان است و می‌تواند به شما به‌عنوان یک پشتیبان اعتماد کند. تأیید کنید که هر چیزی که می‌گوید، محفوظ خواهد ماند و به او کمک خواهید کرد.
- به اشتراک‌گذاشتن اطلاعات مناسب سن: به‌مرور با کودک در مورد مفاهیم جنسیت‌زده و نحوه احترام به خود و دیگران صحبت کنید. استفاده از منابع مناسب سن، مثل کتاب‌ها و منابع آموزشی، می‌تواند مفید باشد.
- درخواست کمک: اگر چیزی که کودک تجربه می‌کند، نگران‌کننده یا خطرناک به نظر می‌رسد، باید از منابع حمایتی مانند مدرسه، مربیان یا مشاوران مدرسه کمک بگیرید.
مهمترین نکته این است که این گفت‌وگو را جدی بگیرید و به کودک نشان دهید که او می‌تواند به شما به‌عنوان پشتیبان اعتماد کند و شما آماده‌اید تا او را در این موضوع حمایت کنید. در صورت لزوم، مراجعه به مشاوران متخصص نیز می‌تواند مفید باشد.
سخن پایانی
آموزش حساسیت نسبت به صحبت‌های نژادپرستانه و جنسیت‌زده بسیار اهمیت دارد و می‌تواند به ساختن جوامعی برابر و با رفتاراحترام‌آمیز کمک کند. داشتن فضای باز و دوستانه برای گفتگو و بحث در مورد مسائل نژادپرستی و جنسیت‌زدگی که یکی از مهمترین زیرمجموعه‌های روانشناسی کودک محسوب می‌شود، بسیار مهم است.
با ایجاد این فضاها، کودکان و نوجوانان می‌توانند به طور آزادانه درباره این مسائل صحبت کنند و نظرات و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند. در نهایت، آموزش حساسیت نسبت به صحبت‌های نژادپرستانه و جنسیت‌زده نیازمند تلاش‌های مداوم است. با به‌کارگیری استراتژی‌های آموزشی مناسب و الگویی مثبت برای کودکان و نوجوانان، می‌توانیم به ساختن جوامعی ارزشمند و بدون تبعیض کمک کنیم.
منابع
https://www.safeatschool.ca/plm/equity-and-inclusion/understanding-sexism-racism-and-homophobia
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1559-1816.2009.00528.x
https://www.unicef.org/parenting/talking-to-your-kids-about-racism
دیدگاهها