بیشتر والدین می‌خواهند فرزندانشان عادات ضروری مانند مدیریت پول، نحوه یادگیری و مطالعه، مهارت‌های ارتباطی و بهداشت را بلد باشند. اما آیا به آموزش مدیریت زمان به فرزندتان فکر کرده‌اید؟ اگر منصف باشیم، احتمالاً این چیزی است که اکثر ما به آن فکر نکرده‌ایم.
خبر خوب اینجاست که هیچ وقت برای بهبود مهارت‌ها دیر نیست. در واقع همیشه جای پیشرفت وجود دارد. اما چرا این کار را تا زمانی که آن‌ها بزرگتر شوند به تعویق بیندازید؟
شما می‌توانید مهارت‌های مدیریت زمان را از زمانی که کودک شما نوپاست تا زمانی که می‌خواهد به مدرسه برود به او آموزش دهید. برای کودکان کوچکتر این مفهوم ابتدایی‌تر خواهد بود اما کودکان پیش‌دبستانی می‌توانند با مدیریت زمان، کارهای خود مثل مسواک زدن یا جمع کردن اسباب‌بازی‌ها را در مدت کمتری انجام دهند.
چگونه می‌توانید این مهارت‌های اساسی مدیریت زمان را به فرزندان خود آموزش دهید؟ در این مقاله با تعریف مفهوم مدیریت زمان، چند راهکار را به‌عنوان راهنمای مسیر به شما معرفی خواهیم کرد.
مفهوم زمان و آموزش آن به کودکان
مدیریت زمان مهارتی است که به کودکان کمک می‌کند تا وظایف را اولویت‌بندی کنند و آن‌ها را به موقع انجام دهند. این کار به معنی محاسبه دقیق مقدار زمانی است که برای تکمیل یک کار نیاز دارند. همچنین باعث می‌شود که به یک برنامه پایبند باشند و آن را به‌درستی انجام دهند.
یک نمونه از مهارت مدیریت زمان را می‌توان این‌گونه دانست؛ کودک پس از مدرسه تکالیف و کارهای خانه خود را بلافاصله انجام دهد تا بعد از ظهر وقت داشته باشد تلویزیون تماشا کند.
مدیریت زمان یک مهارت مفید در زندگی است. همان طور که کودکان بزرگتر می‌شوند، باید بیاموزند که مستقل‌تر شوند و وظایف و زمان خود را به خوبی مدیریت کنند.
برای اکثر دانش آموزان، مدیریت تکالیف مدرسه در کنار فعالیت‌های بعد از مدرسه چالش زیادی دارد.
با تمرین مدیریت زمان، کودک شما می‌تواند برنامه‌ریزی بهتری داشته باشد و با اولویت‌بندی کارهای خود انجام دهد. با این کار فرزند شما می‌تواند وظایف خود را در مدت زمان کوتاه‌تری به نتیجه برساند. از این‌رو می‌تواند کارهای بیشتری را انجام دهد و زمان کافی برای فعالیت‌های دیگر داشته باشد.
بیشتر بخوانیم: راهکارهای رشد خلاقیت در کودکان را بیشتر بشناسیم
آموزش برنامه‌ریزی روزانه به کودک
برای آموزش مدیریت زمان و برنامه‌ریزی روزانه به کودکان خود می‌توانید از نکات زیر به‌عنوان راهنما استفاده کنید.
تهیه لیست مرتب‌سازی و اولویت‌بندی
با تمرین نوشتن کارهای روزانه به فرزندتان کمک کنید تا فعالیت‌های تحصیلی و حتی تفریحی خود را در طول روز مدیریت کند. یادداشت کردن کارها به کودک کمک می‌کند تا بتواند کارهای خود را به موقع انجام دهد و نتیجه آن را به‌صورت عینی ببیند.
می‌توانید به فرزندتان بگویید که در ابتدا، فهرست کارهایی که باید زودتر انجام شود را بنویسد سپس کارهایی را برای آن‌ها فرصت بیشتری دارد را لیست کند.
علاوه بر این، کودک را با طبقه‌بندی فعالیت‌ها آشنا کنید. به عنوان مثال، تهیه یک لیست برای کارهای تحصیلی و کارهای خانه با هم طراحی کنید. این کار به کودک شما یک طرح کلی از زمان «کار» و زمان سرگرمی می‌دهد.
مزایای تهیه لیست روزانه
- اضطراب در مورد کارهای انجام نشده را کاهش می‌دهد.
- باعث ایجاد یک ساختار می‌شوند و کمک می‌کنند به برنامه روزانه پایبند باشند.
- لیستی از کارهای انجام شده در طول یک هفته یا یک ماه را نشان می‌دهد.
این نکته را به فرزند خود بگویید که با وجود مهم بودن نظم و انضباط در لیست می‌توانند کمی انعطاف‌پذیر باشند. در نتیجه اگر کارهایشان طبق لیست به نتیجه نرسید می‌توانند فهرست کارها را دوباره تنظیم کند. آنچه اهمیت دارد، این است که وظایف خود را با تلاش انجام دهند.
داشتن برنامه‌ریزی
از آبراهام لینکلن نقل شده است که می‌گفت: «شش ساعت به من فرصت دهید تا یک درخت را قطع کنم؛ من چهار ساعت اول را صرف تیز کردن تبر خواهم کرد.»
انجام کارها در آخرین لحظه به ندرت جواب می‌دهد، حداقل تا زمانی که بچه‌ها تسلط بر برخی از مهارت‌ها را یاد بگیرند و انجام آن در کودکان درونی شود. در نتیجه فرزند شما می‌تواند با برنامه‌ریزی قبل از انجام هر کاری، آن را مدیریت کند.
به فرزندتان بیاموزید که چگونه این کار را انجام دهد و ابتدا این سؤال را بپرسید:
«برای این کار یا فعالیت به چه چیزی نیاز دارم؟»
برای کمک به کودک در سازماندهی و مدیریت فکرهایش، او را عادت دهید که اقلام لازم برای هر کار را شناسایی کند. برای مثال:
«اگر بخواهم در خانه مادربزرگ بخوابم، به … (پیژامه، مسواک، اسباب بازی) نیاز دارم.»
«اگر بخواهم گیاهی را پرورش دهم، به … (خاک، دانه، گلدان گیاه) نیاز دارم.»
«اگر بخواهم نقاشی بکشم به … (بوم، رنگ، قلم مو) نیاز دارم.»
مزایای برنامه‌ریزی برای مطالعه
برای امتحانات نیز بهتر است از چند روز قبل درس‌ها را برنامه‌ریزی کرده و آن را برای مطالعه تقسیم‌بندی کنید. برنامه‌ریزی به فرزند شما احساس مالکیت و انگیزه برای پایبندی به آن می‌دهد. با یک جدول زمانبندی و بازنگری آن به فرزندتان کمک کنید تا زمان خود را در طول دوره‌های امتحانی مدیریت کند تا اعتماد به نفس و آمادگی بیشتری برای امتحان داشته باشد.
به طور خلاصه، برنامه‌ریزی از قبل به کودک شما کمک می‌کند تا برای آنچه در پیش است، آماده شود و او را از اضطراب انجام کاری که زمان آن فرا رسیده، نجات دهد.
از بین بردن حواس پرتی و افزایش تمرکز
وقتی منابع متعددی برای حواس‌پرتی در اطراف وجود دارد، متمرکز ماندن آسان نیست. هر عاملی از نظر بصری، شنوایی، لامسه، چشایی یا بویایی می‌تواند باعث کاهش تمرکز شود.
چگونه می‌توانید به تمرکز بیشتر فرزندتان کمک کنید؟ اولین قدم مثبت این است که بهم ریختگی جسمی و ذهنی را در او از بین ببرید.
بی‌نظمی فیزیکی را کاهش دهید
داشتن یک فضای مرتب و تمیز به کودک شما این امکان را می‌دهد که وسایل خود را در جای خود قرار دهد و تنها چیزهایی را که در هر زمان لازم دارد، بیرون بیاورد.
به عنوان مثال، یک اتاق منظم به کودک شما اجازه می‌دهد تا ببیند چه چیزهایی دارد و در نتیجه باعث افزایش بهره‌وری او خواهد شد. این امر به ویژه برای ایجاد محیطی که کودک بتواند به‌سادگی در آن مطالعه کند، اهمیت زیادی دارد.
چرا که به افزایش تمرکز او کمک زیادی می‌کند. برخی از کودکان ترجیح می‌دهند در سکوت کار کنند در حالی که برخی دیگر هنگام گوش دادن به موسیقی تمرکز بهتری دارند. اگر فرزند شما تکالیف خود را در زمان مناسب انجام نمی‌دهد، بهتر است، دوباره بررسی کنید و محیط اتاق او را تغییر دهید.
همچنین می‌توان سایر منابع حواس‌پرتی مثل دستگاه‌های دیجیتال را کاهش داد. دستگاه‌هایی مانند تلفن همراه یا تبلت را تا زمانی که فرزند شما کار فعلی خود را انجام نداده، در اختیار او قرار ندهید.
به هم ریختگی ذهنی را مدیریت کنید
به هم ریختگی ذهنی را می‌توان با تمرکز حواس کاهش داد. اگر فرزندتان برای تمرکز روی درس‌هایش تلاش می‌کند، می‌توانید هنگام خستگی، یک استراحت کوتاه برایش در نظر بگیرید.
نبایدهای آموزش زمان به کودک
با بازگشت از مدرسه، کودک علاوه‌بر تکالیف خود، وظایفی را در خانه دارد و در عین حال می‌خواهد زمانی را به تفریح اختصاص دهد. انجام تمامی این کارها در چند ساعت پس از مدرسه یک چالش اساسی برای والدین و کودکان است.
در اینجا شما به‌جای اینکه مدیر باشید باید در نقش مربی کودک ظاهر شوید.
به‌عنوان یک مدیر، شما مدام از اینکه کودکتان کارهایش را انجام نمی‌دهد، شکایت می‌کنید. زیرا در قبال نتیجه احساس مسئولیت دارید. ولی در مقابل، احتمال اینکه فرزندتان به حرف شما گوش بدهد کم است یا فقط در مدت زمان کوتاهی نتیجه‌بخش خواهد بود.
اما به عنوان یک مربی، شما یک فرد خارجی هستید که دلسوز عمل می‌کنید. یعنی کودک خود را راهنمایی و پشتیبانی خواهید کرد. به این صورت که آن‌ها را برای انجام کارها ترغیب کرده و سپس عقب می‌کشید و به آن‌ها اجازه می‌دهید تا خودشان انتخاب کنند. انتخاب آن‌ها می‌تواند خلاف میل یا مطابق میل شما باشد. اما کودکان بعد از مدت کوتاهی یاد می‌گیرند که با انجام کارهایشان در زمان مشخص می‌توانند به نتیجه بهتری برسند و حتی پاداش دریافت کنند.
راهکارهای اجرایی برای مدیریت زمان به کودکان
1. یک برنامه روزانه تنظیم کنید
یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به فرزندانتان در مدیریت زمان، تنظیم یک برنامه روزانه است. می‌توانید با فرزندتان بنشینید و در طراحی یک برنامه روزانه به او کمک کنید. توجه داشته باشید که برای تکالیف، بازی و خواب، زمان مناسب را در نظر بگیرید.
2. از تایمر استفاده کنید
راه دیگر برای کمک به فرزندتان در مدیریت زمان، استفاده از تایمر است. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا در مسیر خود باقی بمانند و وظایف را به سرعت انجام دهند. می‌توانید یک تایمر با زمان مشخص مثلا ۳۰دقیقه برای کارهای خاص مانند مشق شب یا نظافت تنظیم کنید.
اگر فرزند شما در انجام کار خاصی مشکل دارد، سعی کنید تایمر را برای ۵ دقیقه تنظیم کنید و از او بخواهید تا روی یک کار تمرکز کند تا آن را انجام دهد. پس از خاموش شدن تایمر، آن‌ها می توانند ۱ دقیقه استراحت کنند. این به آن‌ها کمک می‌کند تمرکز داشته باشند و از حواس‌پرتی در آن‌ها جلوگیری می‌کند.
3. وظایف را به قسمت های کوچکتر تقسیم کنید
اگر فرزند شما برای انجام یک کار مشکل دارد، سعی کنید آن را به بخش های کوچکتر تقسیم کنید. به‌عنوان مثال، اگر در حال انجام تکالیف هستند، از آن‌ها بخواهید هر بار روی یک موضوع کار کنند. یا اگر در حال تمیز کردن اتاق خود هستند، از آن‌ها بخواهید هر بار روی یک منطقه تمرکز کنند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند کار خود را به‌درستی انجام دهند تا به نتیجه برسند.
4. اجازه دهید استراحت کنند
بچه‌ها باید در طول روز استراحت کنند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند متمرکز و با انگیزه بمانند. آن‌ها را تشویق کنید که هر یک ساعت بلند شوند و حرکت کنند یا هر وقت خسته شدند استراحت کنند.
5. به آن‌ها در تعیین اهداف کمک کنید
بچه‌ها به ساختار نیاز دارند و هدف‌گذاری می‌تواند به آن‌ها کمک زیادی کند. از این‌رو به فرزندتان کمک کنید تا اهداف کوتاه مدت و بلندمدت خود را پیدا کند. این کار به آن‌ها احساس موفقیت می‌دهد و باعث می‌شود که انگیزه کافی برای انجام کارها داشته باشند.
6. گفتگوی مثبت با خود را تشویق کنید
شک به خود می‌تواند مانع بزرگی برای بچه‌ها باشد. با تشویق به مکالمه مثبت با خود به آن‌ها کمک کنید ذهن خود را به‌سمت مثبت‌اندیشی ببرند. این کار باعث می‌شود تا اعتمادبه‌نفس و انگیزه بیشتری برای انجام کارهایشان داشته باشند.
بیشتر بخوانید: آموزش مهارت مدیریت پول به کودکان + راهکارها
7. الگو باشید
بچه‌ها با مثال یاد می گیرند. با الگو قرار دادن خود به آن‌ها نشان دهید چگونه مثبت و با انگیزه باشند. اگر به‌صورت مدام ناامید هستید یا شکایت می‌کنید، انتظار نداشته باشید بچه‌ها عملکرد خوبی از خود نشان دهند.
سخن پایانی
مدیریت زمان یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که از سنین بسیار کم باید به کودکان آموزش دهید.
با استفاده از این مهارت کودکان می‌توانند کارهای مختلف مثل انجام تکالیف مدرسه تا بازی و حتی تماشای تلویزیون را در مدت زمان مشخصی انجام دهند و زمان کافی برای فعالیت‌های مختلف داشته باشند.
مدیریت زمان بخشی از هوش اجتماعی کودکان است که به‌عنوان والدین می‌توانید با استفاده از راهکارهایی آن را تقویت کنید تا چالش کمتری با کودک خود پس از رفتن به مدرسه و انجام تکالیف داشته باشید.
ایجاد تقویم روزانه و زمانبندی کارها، تقسیم کارهای بزرگ به کارهای کوچکتر، تعیین هدف و غیره از جمله راهکارهای مناسب برای آموزش مفهوم مدیریت زمان به کودک است.
دیدگاهها