شاید اینکه چگونه پدر و مادر خوبی باشیم، برای تمام والدین به‌عنوان یک سوال در ذهن آنها ایجاد شده باشد. پدر و مادر بودن احساس بسیار خوشایندی است اما استرس زیادی هم دارد. برای مثال گاهی سخت است که بدانیم به‌عنوان والدین در چه مواردی آسان بگیریم. چون می‌خواهیم همه‌چیز را تمام و کمال انجام دهیم. اما گاهی کارهایی را انجام می‌دهیم که معمولا به‌جای اینکه تاثیر مثبت داشته باشند، تاثیر منفی می‌گذارند.
به‌همین‌خاطر در پایان روز، بیشتر والدین به این فکر می‌کنند که آیا کاری وجود دارد که می‌توانستند بهتر انجام دهند یا خیر. درحالی که «بهتر» یک مفهوم ذهنی است، شاید باید از خود بپرسیم که آیا ما به‌عنوان یک والد آگاه و دلسوز عمل کرده‌ایم؟ به‌خاطر داشته باشیم پدر و مادر خوب بودن نیاز به زمان، فداکاری، صبر و صرف تلاش زیادی دارد.
در این مقاله به بررسی راهکارهای مختلفی برای اینکه پدر و مادر خوبی باشیم می‌پردازیم و اهمیت هماهنگی پدر و مادر در تربیت کودک را بیان می‌کنیم.
اهمیت هماهنگی پدر و مادر در تربیت فرزندان
والدین خوب باید و نبایدها در پرورش خلاقیت کودکان را می‌دانند و به خوبی به آن عمل می‌کنند. این والدین نقش مهمی در رشد همه‌جانبه کودک دارند؛ شخصیت کودک را شکل می‌دهند و رفتار نامطلوب و اختلالات مرتبط به آن را به حداقل می‌رساند.
در این بین مشارکت والدین و نقش آن برای رشد و تکامل کودک بسیار مهم است. چرا که تربیت خوب به رشد جسمی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و فکری کودک کمک زیادی می‌کند.
با این توصیف، هماهنگی پدر و مادر با هم تأثیر زیادی بر رشد کودک دارد. هنگامی که والدین با هم تعامل مشترک دارند، می‌توانند به فرزندان خود کمک کنند تا یاد بگیرند که احساسات خود را تنظیم کنند، استرس را کاهش دهند و روابط سالم ایجاد کنند. والدینی که با هم هماهنگ هستند همچنین می‌توانند به فرزندان خود کمک کنند تا احساس خوبی در مورد خود داشته باشند.
مزایای هماهنگی پدر و مادر
هماهنگی پدر و مادر در تربیت فرزندان باعث می‌شود که کودکان در محیط باثبات‌تری رشد کنند. در این شرایط والدین به یکدیگر کمک می‌کنند تا مسئولیت‌های مختلف را بین خود تقسیم و آنها را متعادل کنند.
همچنین با احترام ارتباط برقرار کرده و روابط سالم با یکدیگر دارند که کودک نیز این مورد را از والدین خود یاد می‌گیرد. درنهایت نیز هماهنگی باعث می‌شود پدر و مادرها تعارض‌های موجود را به حداقل برسانند و روابط خود را تقویت کنند.
سایر مزایای هماهنگی پدر و مادر را می‌توان شامل موارد زیر دانست:
ایجاد محیط سازگار و قابل پیش‌بینی برای کودکان
داشتن یک محیط ثابت و قابل پیش‌بینی برای کودکان بسیار مهم است. چرا که بی‌ثباتی موجب می‌شود کودک با دیدن واکنش‌های متفاوت پدر و مادر در موقعیت‌های یکسان، احساس گیجی و سردرگمی کند.
به‌عنوان مثال، فرض کنید کودکی از مادر خود شیرینی می‌خواهد و او «نه» می‌گوید. سپس کودک به سراغ پدر خود می‌رود، همان سؤال را می‌پرسد و پدر به او می‌گوید «بله».
کودک در این موقعیت چه می‌آموزد؟ در این شرایط چه کسانی را بیشتر دوست دارد؟ چه تاثیری بر روابط او با مادرش می‌گذارد؟ دفعه بعد که این وضعیت رخ دهد کودک چه خواهد کرد؟
ایجاد عادات سالم در کودکان
عادات سالم اجزای سازنده یک زندگی موفق هستند. کودک با عادات خوب در زندگی مولدتر و همچنین از نعمت سلامت جسمی و روانی برخوردار است. یکی از ویژگی‌های پدر و مادر خوب این است که ارزش حفظ نظم و انضباط مثبت، درست غذاخوردن، پیروی از الگوهای خواب درست و مواردی از این دست را به کودک یاد می‌دهند.
همه این موارد به شکل‌گیری شخصیت کودک کمک زیادی می‌کند. با پرورش عادات خوب در کودکان، والدین به آنها کمک می‌کنند تا از مزایای زندگی سالم بهره‌مند شوند و در بزرگسالی از مشکلات زیادی مثل بیماری‌های جسمی و روانی پیشگیری شود.
برای مثال پدر و مادری که عادات سالم را به فرزندان خود یاد می‌دهند به آنها می‌گویند که غذاهای سالم‌تری را انتخاب کنند.
انعطاف‌پذیری در کودکان
با وجود عشق بی قید و شرط به کودک، نمی‌توانیم تهدیدهایی را که در زندگی انسان‌ها وجود دارند، نادیده بگیریم. مسائل بهداشتی، مشکلاتی که با همسر خود داریم، مشکلات شغلی و مالی از این دست چالش‌ها هستند. نکته مهم نحوه شناسایی مشکلات رفتاری کودکان و راهکارهای مقابله با آن است.
در واقع زندگی هرگز برای هیچ یک از ما بدون مشکل نیست. به‌عنوان والدین خوب، وظیفه ما این است که فرزندانمان را برای زندگی نامطمئن پیش‌رو آماده کنیم. تاب‌آوری مهارتی است که به کودک کمک می‌کند تا با اتفاقات ناخوشایند زندگی سازگار شود.
تاب‌آوری اساس رشد فردی عمیق در کودک است. درعین‌حال، به او کمک می‌کند تا با چالش‌های زندگی شخصی و حرفهای روبرو شود. افراد تاب‌آور با مسائل کمتری مانند اضطراب، استرس و اختلالات مرتبط به آن مواجه هستند. همچنین در ایجاد ارتباطات اجتماعی و عاطفی با دیگران قوی‌تر عمل می‌کنند.
ایجاد حس احترام به فرهنگ جامعه
یکی دیگر از مزایای قابل‌توجه هماهنگی پدر و مادر در تربیت کودک این است که احترام به فرهنگ را در کودک افزایش می‌دهد. در واقع کودک نقش شهروندی خود را ابتدا در خانه یاد می‌گیرد. هماهنگی پدر و مادر باعث می‌شود مرزهایی را که به‌عنوان قوانین تعریف کرده‌اید، به‌عنوان سمبل قوانین اجتماعی بپذیرد. همچنین این هماهنگی موجب می‌شود که کودک یاد بگیرد به همه فرهنگ‌ها احترام بگذارد و از فرصت‌های مختلف برای موفقیت در جامعه استفاده کند.
افزایش کنترل احساسات
هماهنگی در تربیت همچنین این پیام را به کودک می‌دهد که در شرایط مختلف بتواند احساسات خود را کنترل و تنظیم کند. در واقع این هماهنگی باعث ثبات در رفتار کودک می‌شود؛ چرا که می‌داند پدر و مادر او به یک اندازه به قوانین و همچنین احساسات کودک احترام می‌گذارند.
در نتیجه کودک نیز باید با وجود خواسته خود به آن احترام بگذارد و احساسات خود را کنترل کند. برای مثال اگر کودک چیزی را می‌خواهد که پدر و مادر در شرایطی آن را به صلاح کودک نمی‌دانند، گریه و جیغ زدن نمی‌تواند کمکی به او کند. در نتیجه کودک یاد می‌گیرد که احساس خود را در این شرایط کنترل کند.
این مساله باعث می‌شود که کودک قبل از اقدام در یک موقعیت، توانایی تفکر بیشتری داشته باشد. ضمن اینکه کنترل هیجانی احتمال عواقب منفی ناشی از واکنش‌های مختلف را کاهش می‌دهد. زیرا باعث می‌شود که کودک حساسیت کمتری داشته و از نظر عاطفی توانمندتر شود.
15 راهکار برای اینکه پدر و مادر خوبی باشیم
پدر و مادر خوبی بودن فرمول پیچیده‌ای ندارد. در واقع قرار نیست شما یک نمونه کامل انسانی باشید تا بتوانید پدر و مادر شوید. کافی است که این مسئله را بپذیرید، پدر و مادر بدون نقص وجود ندارد. فقط باید برخی موارد را در تربیت فرزندان خود رعایت کنید تا فرزندان سالم‌تری از لحاظ جسمی و همچنین سلامت روان داشته باشید.
توصیه: مقاله 10 نکته برای اینکه مادر خوبی باشیم را هم مطالعه نمایید.
در ادامه برخی از راهکارهای کاربردی برای اینکه پدر و مادر خوبی باشیم را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
۱– به وعده‌های خود عمل کنید
هنگامی که وعده‌ای به فرزند خود می‌دهید حتما به آن پایبند باشید. ممکن است در لحظه نتوانید خواسته آنها را برآورده کنید اما در هر صورت به آنچه گفته‌اید، پایبند باشید.
با این کار علاوه‌بر اینکه اعتماد فرزندان خود را جلب می‌کنید، باعث می‌شود که همیشه حرفتان برای آنها اعتبار داشته باشد و بتوانند به شما اعتماد کنند.
۲– زمانی را برای اوقات فراغت در نظر بگیرید
کودکان در سنین مختلف، نیازهای متفاوتی دارند. در هر روز زمانی را برای بازی کردن با کودکان کوچکتر یا صحبت کردن صمیمانه با فرزندان بزرگتر خود در نظر بگیرید. با این کار فرزند شما احساس می‌کند که مورد توجه واقع شده و به او اهمیت می‌دهید.
۳– یک فعالیت روزانه مداوم طراحی کنید
تقریبا تمامی پدر و مادرها مسئولیتی‌هایی به‌صورت روزانه دارند. در کنار این مسئولیت‌ها می‌توانید فعالیت‌های اختصاصی با فرزندتان طراحی کنید که همراه با فرزندتان انجام دهید. برای مثال می‌توانید یکی از کارهای خانه را با هم انجام دهید یا برای خرید و پیاده‌روی بیرون از خانه بروید.
هدف این است که در زمان اختصاصی با فرزندتان وقت بگذرانید. این کار به پیوند شما با فرزندتان کمک زیادی می‌کند.
۴– یک روتین و قاعده در نظر بگیرید
ایجاد یک ساختار و روتین به کودکان کمک می‌کند تا ذهنشان نسبت به انجام کارهایی که باید انجام دهند و کارهایی که مجاز به انجام آن نیستند، آشناتر شود. از جمله ساختارهای لازم برای کودکان می‌توان به زمان تماشای موبایل و تلویزیون، ساعت خواب و ساعت رفت و آمد و غیره اشاره کرد.
برای مثال اگر کودک شما می‌خواهد با موبایل بازی کند، باید از قبل در مورد ساعت بازی او صحبت کرده باشید.
۵– در قوانین چندان سخت‌گیر نباشید
به‌عنوان یک پدر یا مادر، شما مسئولیت تعیین حد و مرز را دارید. اما اگر کودک شما در برابر یک قانون سرسخت است، او را مجبور به رعایت آن نکنید. در اینجا لازم است کمی انعطاف به خرج دهید چون هر چقدر اصرار کنید، نتیجه عکس می‌دهد. با فرزند خود صحبت کنید و دلیل آن را به او توضیح دهید. کمی آرام بمانید و اجازه دهید وضعیت به حالت عادی برگردد.
سپس از خود و فرزندتان بپرسید «چرا؟» خودتان را راهنمای مورداعتماد و مؤثر فرزندتان بدانید نه یک دیکتاتور. وقتی آنها شما را به‌عنوان راهنمای خود می‌بینند به احتمال زیاد حرف شما را گوش می‌دهند.
۶– فریاد زدن همیشه به شما کمک نمی‌کند!
اگر زمانی ناراحت و عصبانی هستید، می‌خواهید فریاد بزنید، به این فکر کنید که فریاد زدن در این شرایط چه کمکی به شما می‌کند. آیا فریاد زدن باعث بهتر شدن شرایط و رابطه شما با فرزندتان می‌شود یا خیر.
فریاد زدن معمولا در زمان بروز خشم اتفاق می‌افتد و کودکان را می‌ترساند. اعتماد و احساس امنیت کودک را از بین می‌برد. بنابراین به زمان و شرایطی که فریاد می‌زنید توجه کنید.
۷– حرفهای فرزندتان را بشنوید
فرقی نمی‌کند فرزند شما چند ساله است. هنگامی که می‌خواهد با شما حرف بزند یا احساس می‌کنید ذهن او درگیر مسئله‌ای شده است، اجازه دهید با شما حرف بزند و بدون قضاوت آنها را بشنوید.
از بحث‌کردن و سرزنش‌کردن خودداری کنید تا هر بار که با شما صحبت می‌کنند، احساس امنیت داشته باشند. سپس در زمان مناسب راهکارهایی را که لازم است، به آنها ارائه دهید.
۸– نگرانی هیچ کمکی نمی‌کند
نگرانی مداوم در مورد فرزندتان، باعث امنیت بیشتر او نخواهد شد بلکه باعث ناراحتی شما نیز می‌شود. اگر به‌عنوان والدین مدام نگران فرزند خود باشید، این کار به آنها یاد می‌دهد که در ترس زندگی کنند. پس نگرانی‌های خود را رها کنید و به آنها احساس امنیت بیشتری بدهید.
۹– انتقاد و تشویق با هم معنا دارند!
به‌ازای هر انتقادی که از فرزندتان می‌کنید، او را پنج بار در کارهای دیگر تأیید یا تشویق کنید. موارد مثبت مانند پرها سبک و موارد منفی مانند سیمان سنگین هستند. تمرکز بر این نسبت، به ایجاد یک ارتباط مثبت و عزت نفس برای مقابله با چالش‌های مختلف کمک زیادی به آنها می‌کند.
هنگامی که می‌خواهید از او انتقاد کنید هم این مسئله را به‌خاطر داشته باشید که از رفتار او انتقاد کنید و نه از خودش. مثلا وقتی فرزندتان رفتار خوبی ندارد، به‌جای اینکه به او بگویید تو بچه بدی هستی، به او بگویید که رفتارت غیرقابل‌قبول است و جایگزین‌هایی را به او پیشنهاد کنید.
۱۰– همه‌چیز به‌عهده شما نیست!
ممکن است شما هم از آن دسته والدینی باشید که بیش از حد مسئولیت همه‌چیز را در مورد فرزندانتان به‌عهده می‌گیرید. برای مثال تمام برنامه‌ریزی‌ها را خودتان انجام می‌دهید و تمام وقت آنها را با فعالیت‌های مختلف پر می‌کنید تا فرزند شما رشد بهتری داشته باشد اما گاهی هم لازم است زمان استراحت برای کودکان در نظر بگیرید و برخی از کارها را به آنها بسپارید. منابع لازم را در دسترس قرار دهید سپس به فرزندانتان اجازه دهید تجربه‌ای را که می‌خواهند داشته باشند.
۱۱– از «نه» گفتن نترسید
از «نه» گفتن و بیان منظورتان نترسید، حتی اگر باعث شود که فرزند شما از دستتان ناراحت شود. اگر کاری به صلاح فرزند شما نیست، عقب نشینی نکنید. درعین‌حال او را به چیزی تهدید نکنید.
فقط به او «نه» بگویید و دلیل را برای کودک توضیح دهید.
اگر کودک به شما اصرار کرد، با مهربانی و قاطعیت به او بگویید که انجام این کار مجاز نیست. در غیراین‌صورت اگر بعد از هر بار «نه گفتن» و اصرار کودک از موضع خود کوتاه بیایید، این پیام را به کودک می‌دهید که می‌تواند هر کاری را که می‌خواهد با کمی اصرار انجام دهد.
اگر کودک در واکنش به شما بدرفتاری کند، باید نتیجه‌ای داشته باشد. پس به او تذکر بدهید. اگر فرزندتان دوباره این کار را انجام داد، عواقب فوری مانند زمانی برای جبران یا عذرخواهی به او بدهید. اگر ادامه دادند، وضعیت را رها کنید.
۱۲– مقایسه کردن کمکی نمی‌کند
انجام این کار سخت است، اما سعی کنید فرزندان خود را با همسالانشان و مهم‌تر از آن خواهر و برادرشان مقایسه نکنید. همچنین سعی کنید خود را با والدین دیگر مقایسه نکنید. هر یک از کودکان و همچنین والدین ویژگی‌های شخصیتی منحصربه‌فرد خود را دارند.
به‌همین‌دلیل مقایسه‌کردن کودکان با یکدیگر نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه باعث مشکلات دیگری مثل حسودی کردن، سرخوردگی و مواردی ازاین‌دست می‌شود.
همچنین شما نیز به‌عنوان والدین، شیوه تربیتی متفاوتی نسبت به سایر پدر و مادرها دارید. در نتیجه نمی‌توانید انتظار داشته باشید که با دیگر والدین روش یکسانی داشته باشید.
۱۳– شما کافی هستید
هیچ پدر و مادری تمامی نکاتی را که لازم است والدین از آنها اطلاع داشته باشند، نمی‌دانند. در واقع اینکه شما با توجه به آنچه می‌دانید، درست عمل کنید و سعی کنید به‌روز باشید و روش‌های درست فرزند پروری را آموزش ببینید، کافی است.
در نتیجه احساس گناهی که گاهی سراغ شما می‌آید ممکن است به این فکر کنید که شاید اگر پدر یا مادر دیگری به جای شما بود، رفتار متفاوتی داشت. این احساس تقریبا برای همه والدین رخ می‌دهد. اما جای نگرانی ندارد چرا که کافی بودن به معنی کامل بودن نیست!
۱۴– با کودکان همدل باشید
مانند بزرگسالان، بچه‌ها هم می‌توانند طیف وسیعی از احساسات و هیجانات را داشته باشند و والدین باید به آنها کمک کنند تا تشخیص دهند این احساسات چیست. نام‌گذاری احساسات کودک به آنها کمک می‌کند تا ارتباط بهتر و بیشتری با شما و خودشان داشته باشند.
اگر کودک شما ناامید است یا گریه می‌کند، با احساسات کودک همدل باشید. این کار همچنین می‌تواند کمک کند که آشکارا احساسات خود را به‌عنوان والدین ابراز کنید تا بچه‌ها متوجه شوند که همه غمگین، ناامید یا خوشحال می‌شوند.
۱۵– از جملات مثبت استفاده کنید
گفتن «نه» یا «نکن» به کودک آسان است، اما استفاده از عبارات مثبت تاثیر بیشتری بر کودک دارد. در واقع کلمات محرک و منفی می‌توانند اوضاع را برای کودکان بدتر کنند. اگر ببینید که فرزند شما در راهرو می‌دود، طبیعی است که به او بگوید: «ندو» اما در عوض سعی کنید بگویید «لطفا راه برو».
توصیه: مقاله «روانشناسی کودک چیست؟» را حتما مطالعه نمایید.
جمع‌بندی
همه ما می‌خواهیم والدین کاملی باشیم، اما به‌خاطر داشته باشید که همه آدم‌ها اشتباه می‌کنند. در نتیجه خوب‌بودن به معنی بی نقص بودن نیست. ما به‌عنوان پدر و مادر برای تربیت فرزندان خود فقط نیاز به اطلاع از برخی نکات در این زمینه داریم تا به ما کمک کند، فرزندان سالم‌تری داشته باشیم.
هیچ پدر و مادری بدون تجربه پدر یا مادر بودن تربیت فرزندان را یاد نمی‌گیرد. در نتیجه گاهی به‌جای سرزنش خود سعی کنید در تربیت فرزندان هماهنگ باشید. این کار به شما کمک می‌کند تا احترام به قوانین خانه را نیز به فرزند خود آموزش دهید.
از جمله راهکارهای پدر و مادر خوب بودن هم می‌توان به جایگزین کردن عبارت‌های مثبت، در نظر گرفتن زمان فراغت برای کودکان، طراحی یک روتین برای آنها و داشتن قاطعیت درعین مهربانی اشاره کرد.
منابع
15 Ways to Easily Become a Better Parent, According to Experts
15 Things You Should Give Up To Be A Happy Parent » Read Now!
15 positive parenting techniques every parent should know
دیدگاهها