زمان مطالعه:۸ دقیقه
تضمین بهزیستی کاری در ابعاد شخصی و جمعی برای کارکنان، به جهت دستیابی به رشد فردی و موفقیت سازمانی امری حیاتی است. در یک جامعه یادگیری و داشتن بهزیستی در سطوح مختلف بسیار مهم است. احساس یا وضعیت رفاه یک فرد بر همه روابط در آن جامعه تأثیر می‌گذارد. در سازمانی با رشد و تغییر مستمر، عوامل استرس‌زای بالقوه‌ای که می‌توانند بی‌ثبات شوند، باید توسط همه اعضا با هر نقشی که دارند، شناسایی و درک شوند. در این راستا لازم است که استراتژی‌هایی برای حمایت و حفظ بهزیستی فردی و جمعی کودکان ایجاد شود.
فرسودگی شغلی، اضطراب و مسائل کلی سلامت روان از ویژگی‌های مهم و متأسفانه درحال‌رشد در بسیاری از جوامع هستند. این مسائل افراد با هر پیشینه و سنی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بر همین اساس هم لازم است کودکان از همین حالا با مفاهیمی مانند بهزیستی کاری و حرفه‌ای آشنا باشند و بتوانند در آینده با حفظ تعادل در تعدادی از زمینه‌های مهم کلید رفاه خود و دیگران را تأمین کنند. در ادامه در مورد بهزیستی کاری، لزوم گسترش آن در محیط‌های کاری و نحوه آشنایی کودکان با این زیرمجموعه از بهزیستی توضیح می‌دهیم.
بهزیستی کاری چیست؟
بهزیستی کاری به وضعیت کلی حاکم بر یک حرفه مبتنی بر سلامت روانی، عاطفی و جسمی اشاره دارد. به گفته محققان گالوپ، رفاه کارکنان شامل پنج جزء اصلی است که عبارت‌اند از:
- رفاه شغلی؛ یعنی رضایتی که افراد از مسئولیت‌های کاری و نحوه گذراندن وقت خود در محل کار در هر روز احساس می‌کنند.
- رفاه اجتماعی: به معنای درگیرشدن در روابط سالم و معنادار با دوستان و خانواده.
- رفاه مالی: عبارت است از توانایی مدیریت امور مالی شخصی با موفقیت.
- سلامت جسمانی: داشتن سلامت و انرژی برای عملکرد اساسی و انجام وظایف.
- رفاه اجتماعی: داشتن ارتباط با دیگران و احساس تعلق در مکانی که زندگی می‌کنید.
چرا بهزیستی کاری کارکنان مهم است؟
بهزیستی کاری کارکنان، به‌عنوان ارزشمندترین دارایی یک شرکت، باید در اولویت امور منابع انسانی باشد. بهزیستی فراتر از سلامتی است. بهزیستی نشان می‌دهد که افراد به‌طورکلی پیشرفت می‌کنند، عملکرد مطلوبی دارند و پتانسیل خود را در زندگی شخصی و محل کار خود به فعلیت می‌رسانند.
چگونه فرزندانمان را برای رهبری عالی در نیروی کار فردا آماده کنیم؟
حال که دانستیم بهزیستی کاری چیست، لازم است به لزوم ارتقای آن در نسل‌های جوان بپردازیم. آینده به خلاقیت، دانش فنی و مهم‌تر از همه، توانایی ایجاد ارتباط بین افراد و ایده‌ها نیاز دارد. اقتصاد جهانی آینده به این شایستگی‌ها برای کودکان در مناطق توسعه‌یافته و دور‌افتاده در سراسر جهان نیاز دارد. با گسترش فناوری، یادگیری نیز باید گسترش یابد.
در مصاحبه‌ای با واشنگتن‌پست، آینده‌پژوه مشهور، ری کورزویل (Ray Kurzweil)، پیش‌بینی‌های خود را در مورد سرعت پذیرش فناوری جهانی به شکل زیر به اشتراک می‌گذارد: «در روزگار قدیم همه چیز کند بود؛ سرعت تغییر و همچنین توانایی و ابزارهایی که مردم برای سازگاری با تغییرات داشتند. هر دو طرف معادله امروز بسیار سریع‌تر هستند. طولی نمی‌کشد که وب و فناوری تلفن همراه با سرعتی بسیار سریع به کل جهان از جمله آفریقا هجوم می‌آورد.»
مزایای سلامت و بهزیستی کارکنان چیست؟
بهزیستی می‌تواند از استقامت ذهنی، هوش هیجانی و انعطاف‌پذیری پشتیبانی کند؛ سه مهارت نرم لازم برای بهره‌وری، خلاقیت و کارایی؛ بنابراین، بهزیستی کاری تأمین‌کننده بستر کار با عملکرد بالا، نیروی کار پررونق و در نهایت یک تجارت موفق است. رفاه کاری (حرفه‌ای) کارکنان تا حد زیادی به موارد زیر کمک می‌کند:
- دستیابی به هدف
- ریسک‌پذیری
- یافتن راه‌حل‌های کاربردی و هوشمندانه برای چالش‌هایی که پیش می‌آید
- کاهش غیبت
- افزایش و حفظ تعامل
- کاهش هزینه‌های بهداشت و درمان
- فرهنگ شرکتی پررونق
وظایف مدیران منابع انسانی برای ارتقای بهزیستی کاری (حرفه‌ای) کارکنان
اگر یک مدیر می‌خواهد بهزیستی کارکنان خود را در اولویت قرار دهد، باید آن را بخشی از فرهنگ شرکت خود قرار دهد. درحالی‌که همه باید مراقب بهزیستی خود باشند، منابع انسانی می‌تواند با تأکید بر آن به‌عنوان یک ارزش کاری، بهزیستی کاری را گسترش دهند. در ادامه سه راهکار برای القای بهزیستی کاری در رویکرد کاری شرکت‌ها ارائه شده است:
- متعادل‌کردن کار با تفریح
هرچند حفظ گردش کار برای بهره‌وری ضروری است، اما واقعیت این است که مردم ربات نیستند! برای داشتن انرژی برای کار، باید زمانی برای تفریح هم وجود داشته باشد. سازماندهی اجتماعات برای تقویت خلق‌و‌خو، ایجاد تفریح‌ها و فعالیت‌های جمعی، مانند پیاده‌روی کارکنان یا پیک‌نیک در پارک، به افراد فرصتی برای شارژ و ارتباط مجدد می‌دهد.
- گسترش فرهنگ تشکرکردن از کارکنان
رهبران منابع انسانی می‌توانند رفاقت و تجربیات کاری معنادار را با شناسایی و تشکر از افراد به‌خاطر کار سخت و دستاوردهایشان تقویت کنند. برقراری ارتباط با قدردانی، حس و مفهوم خوبی را به جامعه کاری القا می‌کند.
- تشویق ذهن‌آگاهی
ذهن‌آگاهی پایه و اساس تصمیم‌گیری هوشمند، کار باکیفیت بالا، ارتباطات بهتر و تفکر خارج از چارچوب را ایجاد می‌کند. تبدیل ذهن‌آگاهی به یک عادت به افراد کمک می‌کند تا احساسات و افکار خود را تنظیم کنند. تیم‌ها می‌توانند قبل از برگزاری جلسه، از طریق تمرینات تنفسی یا مدیتیشن‌های گروهی، ذهن‌آگاهی را تمرین کنند. برای حمایت از ذهن‌آگاهی در سطح فردی، شرکت‌ها می‌توانند یک اتاق یا فضای باز را به‌عنوان منطقه‌ای بدون فناوری برای مردم تعیین کنند تا دقایقی آرام در تنهایی داشته باشند.
آشناکردن کودکان با بهزیستی حرفه‌ای
آشناکردن کودکان با مفهوم بهزیستی کاری از سنین پایین دارای مزایای متعددی است که به توسعه شخصیت، سلامت روانی و مهارت‌های اجتماعی آن‌ها کمک می‌کند. دلایل اصلی که چرا باید کودکان را با بهزیستی کاری از حالا آشنا کنیم، شامل موارد زیر است:
- ترویج حس همدلی و مسئولیت‌پذیری
- تقویت مهارت‌های اجتماعی
- پیشگیری از مشکلات روانی و اجتماعی
- پرورش روحیه کمک به جامعه
- آگاهی از حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی
- توسعه ارزش‌های اخلاقی و انسانی
ترویج حس همدلی و مسئولیت‌پذیری
با آشناکردن کودکان با مسائل اجتماعی و اهمیت کمک به دیگران، آن‌ها یاد می‌گیرند که به مشکلات و نیازهای دیگران توجه کنند. این امر باعث تقویت حس همدلی و مسئولیت‌پذیری در کودکان می‌شود.
تقویت مهارت‌های اجتماعی
تقویت بهزیستی کاری به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی، همکاری و حل مسئله را بهتر یاد بگیرند. این مهارت‌ها برای موفقیت در زندگی اجتماعی و تحصیلی آن‌ها بسیار مفید است.
پیشگیری از مشکلات روانی و اجتماعی
وقتی کودکان بااهمیت توجه به‌سلامت جسمی و روانی آشنا می‌شوند، می‌توانند رفتارهای سالم‌تری در زندگی خود داشته باشند. این آموزش‌ها می‌تواند به پیشگیری از مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب و رفتارهای پرخطر در نوجوانی و بزرگسالی کمک کند.
پرورش روحیه کمک به جامعه
آشناکردن کودکان با کارهای خیریه و اجتماعی، آن‌ها را تشویق می‌کند تا در آینده به جامعه خود کمک کنند و به افرادی که نیازمند هستند یاری برسانند. این کارها ارزش‌های اجتماعی مهمی مانند عدالت و همکاری را در آن‌ها تقویت می‌کند.
آگاهی از حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی
کودکان با یادگیری درباره بهزیستی، از حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی خودآگاه می‌شوند. این آگاهی به آن‌ها کمک می‌کند تا در آینده شهروندانی فعال و مسئولیت‌پذیر باشند.
توسعه ارزش‌های اخلاقی و انسانی
آشنایی با بهزیستی کاری به کودکان کمک می‌کند تا ارزش‌های اخلاقی مانند انصاف، کمک به دیگران و اهمیت عدالت اجتماعی را در زندگی خود پیاده کنند.
این دلایل نشان می‌دهد که آشناکردن کودکان با بهزیستی از سنین پایین می‌تواند به رشد همه‌جانبه آن‌ها کمک کند و آن‌ها را برای مواجهه با چالش‌های آینده آماده سازد.
چگونه می‌توان بهزیستی کاری را اندازه‌گیری کرد؟
بهزیستی یک مفهوم یکپارچه است؛ بنابراین برای دیدن تصویر کاملی از آن، باید تمام قطعات پازل بهزیستی را جمع‌آوری کنید. در ادامه به چند روش برای ارزیابی و اندازه‌گیری بهزیستی اشاره می‌کنیم:
نظرسنجی از کارکنان:
از طریق نظرسنجی‌ها می‌توان بازخورد جمع‌آوری کرد. با پرسیدن سؤالات درست، مسئول منابع انسانی می‌تواند وضعیت بهزیستی و رفاه اعضای تیم را شناسایی کند. سؤالاتی که به یک موضوع خاص مربوط می‌شوند و به افراد این امکان را می‌دهند که احساس خود را در مقیاس ارزیابی کنند، می‌توانند پاسخ‌های مفیدی ارائه دهند. سؤالات باز نیز می‌توانند بینش ارائه دهند، اما مطمئن شوید که زمان و منابع لازم برای خواندن و پرداختن به هر پاسخ را دارید. نظرسنجی‌ها می‌توانند شامل سؤالاتی باشند که به موضوعاتی مانند پاداش، تعهد، تعلق، حجم کاری و اهداف شغلی مربوط می‌شوند.
بررسی داده‌های نیروی کار
مدیران باید داده‌های نیروی کار را پیگیری کنند. هرچند داده‌ها منعکس‌کننده مشکلات درونی فرد نیستند، می‌توانند چالش‌هایی مانند میزان بالای غیبت یا بهره‌وری پایین را نشان دهند (نشانه‌هایی از یک مشکل اساسی بالقوه).
ملاقات با کارکنان
منابع انسانی یا مدیران می‌توانند به طور معمول با افراد سازمان ملاقات کنند. دورهم جمع‌شدن برای گفت‌و‌گو، چه به صورت حضوری و چه از طریق چت ویدئویی، می‌تواند بازخوردی را ارائه دهد که ممکن است از طریق نظرسنجی‌ها و داده‌ها آشکار نباشد.
راهکارهای تقویت بهزیستی کاری در کودکان
آشناکردن کودکان با بهزیستی کاری و حرفه‌ای به شکل اصولی و جذاب می‌تواند تأثیر عمیقی بر رشد شخصیتی، اجتماعی و آینده حرفه‌ای آن‌ها داشته باشد. در زیر چند راهکار مؤثر برای این امر ارائه شده است:
استفاده از بازی و فعالیت‌های سرگرم‌کننده
- بازی‌های شبیه‌سازی شغل‌ها: می‌توانید از بازی‌های تعاملی یا اپلیکیشن‌های آموزشی استفاده کنید که در آن‌ها کودکان می‌توانند نقش‌هایی مانند پزشک، معلم، مهندس یا کشاورز را تجربه کنند. این بازی‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا درکی اولیه از حرفه‌ها و اهمیت کار و خدمات اجتماعی پیدا کنند.
- تئاتر و نمایش‌های کودکانه: کودکان می‌توانند در قالب نمایش یا داستان‌گویی نقش‌هایی را بازی کنند که در آن‌ها مفاهیمی مانند کمک به دیگران، اخلاق کاری و مسئولیت‌پذیری اجتماعی به نمایش درآید.
آموزش از طریق الگوها و داستان‌ها
- داستان‌های الهام‌بخش: خواندن یا شنیدن داستان‌های کودکانه درباره شخصیت‌هایی که در زندگی کاری و اجتماعی خود موفق هستند و به دیگران کمک می‌کنند، می‌تواند به کودکان الگوهای مثبت ارائه دهد. این داستان‌ها می‌توانند شامل زندگی افراد مشهوری باشد که در حرفه‌های خود به بهزیستی اجتماعی کمک کرده‌اند.
- فیلم‌ها و انیمیشن‌های آموزشی: تماشای فیلم‌های کودکانه که مفاهیمی مانند کارگروهی، اخلاق کاری و اهمیت شغل‌ها را به تصویر می‌کشند، می‌تواند تأثیر مثبتی در نگرش کودکان به کار و بهزیستی اجتماعی داشته باشد.
آموزش مهارت‌های اجتماعی و حرفه‌ای در مدرسه
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی: مدارس می‌توانند کارگاه‌هایی با موضوعات مانند همکاری، حل مسئله، کارگروهی و مسئولیت اجتماعی برگزار کنند که به کودکان کمک می‌کند تا با مهارت‌های اجتماعی و حرفه‌ای از کودکی آشنا شوند.
- تورهای بازدید از محیط‌های کاری: بازدید از مراکز بهزیستی، بیمارستان‌ها، یا شرکت‌ها به کودکان امکان می‌دهد تا محیط‌های کاری واقعی را ببینند و از نزدیک با افرادی که در حال کمک به جامعه هستند آشنا شوند.
تشویق به فعالیت‌های خیریه و داوطلبانه
- شرکت در برنامه‌های داوطلبانه: کودکان می‌توانند با کمک بزرگسالان در فعالیت‌های خیریه مانند جمع‌آوری کمک‌های مالی، اهدای لوازم به نیازمندان، یا شرکت در برنامه‌های حمایتی برای کودکان یا افراد مسن شرکت کنند. این تجربه‌ها به آن‌ها یاد می‌دهد که کمک به دیگران و کار برای بهزیستی جامعه ارزشمند است.
- ترویج فرهنگ کمک و همدلی: در خانه و مدرسه می‌توان کودکان را تشویق کرد که در موارد کوچک به دوستان، هم‌کلاسی‌ها یا خانواده کمک کنند تا روحیه همکاری و دلسوزی در آن‌ها تقویت شود.
آموزش ارزش‌های اخلاقی و انسانی
- آموزش اخلاق کاری و صداقت: از طریق گفتگوهای ساده و مثال‌های روزمره می‌توان به کودکان اهمیت صداقت، احترام به دیگران و داشتن اخلاق کاری را آموزش داد. یادگیری این ارزش‌ها از سنین پایین به کودکان کمک می‌کند تا در آینده حرفه‌ای خود فردی مسئولیت‌پذیر و قابل‌اعتماد باشند.
- تقویت روحیه رهبری خدمتگزار: با آموزش به کودکان که رهبری به معنای کمک به دیگران و خدمت به جامعه است، می‌توان آن‌ها را برای ایفای نقش‌های مؤثر در جامعه آماده کرد.
معرفی کودکان به حرفه‌های مختلف
- جلسات آشنایی با مشاغل: دعوت از افراد موفق در زمینه‌های مختلف شغلی مانند پزشکان، مهندسان، معلمان و کارآفرینان به مدارس یا برنامه‌های آنلاین، به کودکان کمک می‌کند تا با تنوع شغلی و اهمیت هر حرفه آشنا شوند.
- کتاب‌های آموزشی درباره شغل‌ها: کتاب‌های تصویری یا داستان‌هایی که درباره مشاغل مختلف نوشته شده‌اند، می‌توانند به کودکان کمک کنند تا بفهمند هر شغل چه نقش مهمی در جامعه دارد و چرا بهزیستی کاری مهم است.
پشتیبانی و تقویت حس کنجکاوی کودکان
- پاسخ به سؤالات کودکان: کودکان از سنین پایین درباره مشاغل و کارها کنجکاو هستند. بزرگسالان باید به سؤالات آن‌ها پاسخ دهند و آن‌ها را به کاوش بیشتر در زمینه‌های مختلف شغلی تشویق کنند.
- تشویق به تجربیات عملی: والدین و معلمان می‌توانند کودکان را تشویق کنند تا در پروژه‌های کوچک و تجربیات عملی شرکت کنند که آن‌ها را با جنبه‌های کاری و اجتماعی بیشتر آشنا می‌کند.
این راهکارها می‌تواند به کودکان کمک کند تا از سنین پایین با مفاهیم بهزیستی کاری و حرفه‌ای آشنا شوند و ارزش‌های مهمی مانند کمک به دیگران، کارگروهی و مسئولیت اجتماعی را بیاموزند.
جمع‌بندی
بهزیستی کاری به معنای تأمین و حفظ سلامت جسمی، روانی و اجتماعی افراد در محیط‌های کاری است. این مفهوم شامل ایجاد تعادل بین نیازهای فردی، شغلی و اجتماعی افراد می‌شود تا آن‌ها بتوانند در یک محیط کاری سالم و حمایت‌کننده رشد کنند و به جامعه خدمت کنند. بهزیستی کاری، نه‌تنها به افزایش بهره‌وری و رضایت شغلی کمک می‌کند، بلکه سلامت روانی و جسمی کارکنان را نیز تضمین می‌کند.
آشناکردن کودکان با بهزیستی کاری از سنین پایین، به آن‌ها کمک می‌کند تا برای آینده‌ای سالم، اخلاق‌مدار و مسئولیت‌پذیر آماده شوند. این آموزش‌ها به آن‌ها می‌آموزد که چگونه در محیط‌های کاری از سلامت جسمی و روانی خود مراقبت کنند، به دیگران احترام بگذارند و در بهبود شرایط اجتماعی و کاری اطراف خود نقش مؤثری داشته باشند. همچنین با توسعه مهارت‌های اجتماعی مانند همکاری، همدلی و حل مسئله کودکان یاد می‌گیرند که چگونه در آینده شهروندانی فعال و مفید برای جامعه خود باشند.
این فرایند به پرورش نسلی از افراد مسئولیت‌پذیر، بااخلاق و دارای روحیه کمک به دیگران منجر می‌شود که می‌توانند محیط‌های کاری و اجتماعی را بهبود بخشیده و به رشد و پیشرفت جامعه کمک کنند.
منابع:
5 راهکار برای آماده کردن کودکان امروزی به عنوان کارکنان فردا
دیدگاهها